Moet YouTube persoonsgegevens verstrekken na auteursrechtschending?

Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft in het arrest Constantin Film Verleih (C‑264/19) het begrip ‘adres’ nader toegelicht in het kader van Richtlijn 2004/48/EG van 29 april 2004 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (de Handhavingsrichtlijn). Meer specifiek gaf het Hof een antwoord op de vraag of een videoplatform zoals YouTube verplicht kan worden om het e-mailadres, telefoonnummer en IP-adres te verschaffen van gebruikers die auteursrechtelijk beschermde films publiceren op het platform zonder de toestemming van de rechthebbenden.

YouTube vereist een gsm-nummer voor lange video’s

YouTube (van moederbedrijf Google) is een platform waar gebruikers video’s kunnen publiceren, bekijken en delen. Dit kan gaan over video’s die de gebruikers zelf gecreëerd hebben, maar dat is niet uitsluitend het geval. Een gewone gebruiker van YouTube kan video’s op het platform bekijken zonder account. Het gebruik van het platform is dan wel onderworpen aan de gebruiksvoorwaarden van YouTube en Google die stellen dat het IP-adres wordt verwerkt.

Voor het uploaden van materiaal is wel een Google-account vereist. De gegevens die nodig zijn om een account aan te maken zijn: naam, e-mailadres en geboortedatum. Geen van deze gegevens worden gecontroleerd, waardoor piraten vaak nepgegevens gebruiken. Voor video’s die langer dan een kwartier duren, vraagt Google een gsm-nummer. Op dat nummer wordt een activeringscode gestuurd om de video te kunnen uploaden. In deze zaak ging het om dergelijke video’s die langer dan een kwartier duren.

Waarover gaat deze zaak? 

Constantin Film Verleih is een Duitse onderneming die de exclusieve gebruiksrechten in Duitsland bezit op een aantal populaire films waaronder ‘Scary Movie V’ (2013) en ‘Parker’ (2013). Rond de illegale publicatie van deze twee films draait deze zaak. In de loop van 2013 en 2014 werden deze films geüpload op YouTube en vervolgens tienduizenden keren bekeken. Constantin Film Verleih was hier niet mee gediend en vroeg aan YouTube de gegevens van de gebruikers die deze films hadden geüpload.

Constantin Film Verleih kreeg de gebruikersnamen van de inbreukplegers van Google, maar deze bleken fictief. Vervolgens vroeg Constantin Film Verleih om aanvullende gegevens, waaronder het de e-mailadressen, gsm-nummers, IP-adressen en tijdstippen van gebruik van het account en publicatie van de films. Dat werd door Google geweigerd.

Prejudiciële vraag van het Bundesgerichtshof over het begrip ‘adres’

Constantin Film Verleih trok naar de rechter in Frankfurt am Main (Duitsland), maar die wees het verzoek af. In hoger beroep werd haar verzoek deels toegewezen en werden YouTube en Google verplicht om de e-mailadressen van de gebruikers te verstrekken.

Beide partijen tekenden een beroep over een rechtsvraag (Revision) aan bij het Bundesgerichtshof (hoogste federale rechter in burgerlijke en strafzaken in Duitsland). Constantin Film Verleih verzocht voor de bijkomende gegevens, namelijk de IP-adressen en de gsm-nummers. Google en YouTube verzochten voor een volledige afwijzing van de eis van Constantin Film Verleih, dus ook van de initiële toekenning van e-mailadressen.

Het Bundesgerichtshof schorste de zaak en stelde de volgende prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie: 

• 1. ''Omvatten de adressen van de producenten, fabrikanten, distributeurs, leveranciers en andere eerdere bezitters van de goederen of diensten, alsmede van de beoogde groot- en kleinhandelaren, zoals bedoeld in artikel 8, lid 2, onder a), van richtlijn [2004/48], die behoren tot de informatie die uit hoofde van artikel 8, lid 1, ervan, naargelang passend, dient te worden verstrekt, ook
  • a) de e-mailadressen van de gebruikers van de diensten en/of
  • b) de telefoonnummers van de gebruikers van de diensten, en/of
  • c) de door de gebruikers van de diensten voor het uploaden van de inbreukmakende bestanden benutte IP-adressen met inbegrip van het precieze tijdstip van uploaden?
• 2. Indien de eerste vraag, onder c) bevestigend wordt beantwoord: behoort tot de volgens artikel 8, lid 2, onder a), van richtlijn [2004/48] te verstrekken informatie ook het IP-adres dat door de gebruiker, die eerder inbreukmakende bestanden heeft geüpload, het laatst werd benut om toegang te krijgen tot zijn Google-/YouTube-gebruikersaccount, tezamen met het precieze tijdstip van toegang, ongeacht of bij die laatste toegang al dan niet inbreuken [op intellectuele-eigendomsrechten] zijn gepleegd?”

Het begrip ‘adres’ omvat enkel postadres

Samengevat wil het Duitse Bundesgerichtshof dus weten of het begrip ‘adres’ in de zin van artikel 8, lid 2, onder a), van de Handhavingsrichtlijn ook e-mailadressen, telefoonnummers en IP-adressen omvat. Het gaat in deze context om een Unierechtelijk begrip dat voor de hele EU uniform moet worden uitgelegd. 

Het Hof van Justitie volgt de Advocaat-Generaal in zijn uitlegging van het begrip ‘adres’. Er wordt geen definitie gegeven in de Handhavingsrichtlijn én er wordt ook niet verwezen naar het recht van de lidstaten om het begrip te definiëren. In dat geval moet er gekeken worden naar de in de omgangstaal gebruikelijke betekenis van het begrip, de context waarin het wordt gebruikt, de doelstellingen die worden nagestreefd door de Handhavingsrichtlijn en de ontstaansgeschiedenis daarvan.

Het begrip ‘adres’ in de gebruikelijke betekenis slaat enkel op een postadres, oftewel iemand woon- of verblijfplaats. Het gaat dus niet over een e-mailadres, telefoonnummer of IP-adres. Dit wordt onder meer bekrachtigd doordat er in de voorbereidende werken van de Handhavingsrichtlijn geen enkele indicatie wordt gegeven dat het begrip ‘adres’ op meer dan postadres zou slaan. In andere richtlijnen is het tevens steeds specifiek verduidelijkt wanneer ‘adres’ iets anders dan enkel postadres betekent. Ook de doelstellingen van de Handhavingsrichtlijn en de specifieke context vereisen niet dat het begrip ‘adres’ ruimer wordt geïnterpreteerd.

Het begrip ‘adres’ wordt hier dus restrictief geïnterpreteerd. Constantin Film Vereih, en alle andere rechthebbenden, zijn dus niet in staat om het videoplatform YouTube te verplichten dergelijke gegevens vrij te geven om de inbreukplegers te kunnen identificeren.

Moeilijk om inbreukplegers te identificeren

Dit betekent uiteraard niet dat piraterij zonder meer kan plaatsvinden op YouTube en vergelijkbare videoplatformen. Wanneer deze op de hoogte worden gebracht van het inbreukmakend materiaal op hun platform moeten zij er nog steeds voor zorgen dat dit materiaal prompt verwijderd wordt. Dat is het zogenaamde safe harbour-regime uit de e-Commerce richtlijn. Indien illegaal materiaal niet wordt verwijderd, dan riskeert de partij die dat materiaal host hiervoor aansprakelijk te worden gesteld. Hoewel het illegale materiaal van het videoplatform zal worden verwijderd, zal het voor rechthebbenden niet eenvoudig zijn om inbreukplegers effectief te identificeren met het oog op het bekomen van een schadevergoeding. 

In dit verband kan ook worden verwezen naar de Richtlijn 2019/790 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 inzake auteursrechten en naburige rechten in de digitale eengemaakte markt en tot wijziging van Richtlijnen 96/9/EG en 2001/29/EG (DSM-richtlijn). Deze moet worden omgezet tegen 7 juni 2021. De DSM-richtlijn vereist o.a. dat onlinediensten voor het delen van auteursrechtelijk beschermde content (zoals YouTube) toestemming bekomen. Wij zullen één van onze volgende blogs toewijden aan artikel 17 van de DSM-richtlijn. Wordt vervolgd.

Heeft u vragen over de online bescherming van intellectuele rechten? Contacteer Timelex