Recht om vergeten te worden in persoonsverzekeringen

Begin april werd een variant op het recht op vergetelheid ingevoerd in het verzekeringsrecht. Dit gebeurde door middel van de wet van 4 april 2019 tot wijziging van de wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen waarbij voor bepaalde persoonsverzekeringen een recht om vergeten te worden wordt ingevoerd.

Schuldsaldoverzekeringen en medische gegevens

Het voorstel voor deze wet kwam er op vraag van consumenten- en patiëntenverenigingen tot verbetering van de wetgeving inzake de schuldsaldoverzekering. Zulke verzekering dient tot waarborg van de terugbetaling van een hypothecair krediet met betrekking tot de gezinswoning of van een professioneel krediet.

Wanneer een kandidaat-verzekeringsnemer dergelijke verzekering wil afsluiten, zal de verzekeraar immers vragen naar de medische voorgeschiedenis van die persoon. Wanneer de medische voorgeschiedenis een aantal onwenselijke zaken naar boven brengt – zoals bijvoorbeeld dat de kandidaat-verzekeringsnemer aan een ernstige aandoening zoals kanker lijdt – zal de verzekeraar in de praktijk veel kandidaat-verzekeringsnemers een hogere premie aanrekenen, of zelfs helemaal uitsluiten van het onderschrijven van een schuldsaldoverzekering.

Deze praktijk gebeurt ook nog wanneer de medische antecedenten irrelevant geworden zijn omwille van de volledige genezing van de patiënt.

Recht om vergeten te worden

De wet van 4 april 2019 wil deze situatie rechtzetten. Hiertoe wordt een ‘recht om vergeten te worden’ ingevoerd. Dit houdt in dat personen die door eender welke soort kanker getroffen werden, wel nog steeds hun medische voorgeschiedenis aan de verzekeraar moeten melden.

Maar, indien een bepaalde termijn verstreken is – de wet spreekt van een principiële termijn van tien jaar – sinds het succesvol beëindigen van de behandeling van de kanker en indien er binnen die termijn geen herval plaatsvond, dan mag die aandoening niet langer in rekening genomen worden bij het bepalen van de actuele gezondheidstoestand van de kandidaat-verzekeringsnemer. Bovendien mag de aandoening niet uitgesloten worden van het verzekeringscontract. Ook mag de kandidaat niet geweigerd worden omwille van die aandoening.

Een later aan te nemen uitvoeringsbesluit kan de principiële termijn van tien jaar aanpassen in functie van leeftijdscategorieën en/of types van kankeraandoeningen. Voor sommige kankers zou er bijvoorbeeld een kortere termijn bepaald kunnen worden. Het vastleggen van deze categorieën en types gebeurt op voorstel van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg en op advies van het Opvolgingsbureau voor de tarifering.

Daarnaast kan door middel van een uitvoeringsbesluit ook een referentierooster worden vastgesteld dat chronische ziektes definieert waarvoor geen bijpremie aangerekend mag worden, of die niet mogen leiden tot een uitsluiting van de verzekeringsovereenkomst. Indien het referentierooster toch een bijpremie toe zou staan, kan het uitvoeringsbesluit wel nog bepalen tot welk niveau die premie medisch en verzekeringstechnisch verantwoord is, op basis van wetenschappelijke gegevens.

Ook dit referentierooster komt tot stand op voorstel van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg en na advies van het Opvolgingsbureau voor de tarifering. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg evalueert het referentierooster tweejaarlijks in functie van de medische vooruitgang en de beschikbare wetenschappelijke gegevens inzake de aandoeningen.

Naar Frans voorbeeld

De wet zal echter pas van toepassing zijn op nieuwe verzekeringsovereenkomsten gesloten vanaf 1 februari 2020. Voorlopig is het nog wachten op de preciseringen die in het uitvoeringsbesluit bepaald zullen worden.

Wel kan men al enigszins inschatten hoe het referentierooster er ongeveer uit zal zien. De Belgische wetgever zich bij deze wetgeving duidelijk gestoeld op het Frans recht, waar dergelijk recht om vergeten te worden reeds bestaat. Dit is de zogenaamde Convention AERAS.

Deze Franse Convention AERAS gaat nog een stukje verder dan de Belgische wet en staat bijvoorbeeld toe dat bepaalde soorten kankeraandoeningen na een bepaalde termijn zelfs helemaal niet meer gemeld moeten worden. Ook geldt in Frankrijk bijvoorbeeld voor bepaalde vormen van borstkanker reeds een recht om vergeten te worden na één jaar. In de parlementaire voorbereidingen van de Belgische wet werd een ontwerp van referentierooster voorgesteld. Dit ontwerp zou nauw moeten aansluiten bij het Frans voorbeeld.