Mag je vrijuit linken naar auteursrechtelijk beschermde inhoud?

To link or not to link, that is the question! Over ‘hyperlinking’ en ‘framing’ van auteursrechtelijk beschermde inhoud.

Linken naar content op een andere website

Webpagina’s die met een hyperlink verwijzen naar inhoud op een andere website, je ziet het elke dag. Maar wat als die inhoud auteursrechtelijk beschermd is? Kan men zomaar linken naar een foto gevonden op een andere website? En wat met ‘framing’ (ofwel ‘embedded linking’) van beschermde werken?

Hoewel hyperlinks bijdragen aan de goede werking van het internet en de verspreiding van informatie, is het ‘linken’ en ‘framen’ van auteursrechtelijk beschermde inhoud niet steeds zonder meer toegelaten. Zo heeft een auteur immers een exclusief ‘recht tot mededeling aan het publiek’ van zijn werk. Dit houdt in dat alleen de auteur het recht heeft om zijn werk aan het publiek mee te delen. Bijgevolg moet eenieder die een auteursrechtelijk beschermd werk ‘meedeelt aan het publiek’ toestemming vragen aan de auteur daarvan.

Of zo’n ‘mededeling aan het publiek’ plaatsvindt ingeval van hyperlinking en embedded linking, wordt hieronder uiteengezet aan de hand van vaststaande rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie.

A) Hyperlinking en embedded linking van legale auteursrechtelijk beschermde inhoud   

Stel, u vindt een interessant artikel of fijn filmpje op het internet en wenst daarnaar te verwijzen op uw eigen website via een hyperlink of embedded link. Heeft u dan toestemming nodig van de auteur van het artikel of het filmpje? Over die vraag oordeelde het Hof van Justitie in de zaken Svensson and Others v. Retriever Sverige AB (C466/12) en BestWater International GmbH v. Michael Mebes en Stefan Potsch (C-348/13).

Vooreerst stelde het Hof dat bij hyperlinking en embedded linking inderdaad sprake is van een mededeling aan een publiek, gezien een aanklikbare link naar een artikel of filmpje een onbepaald en vrij groot aantal internetgebruikers rechtstreekse toegang geeft tot die auteursrechtelijk beschermde werken. Echter, omdat zowel de oorspronkelijke mededeling door de auteur van het artikel of filmpje, als de latere mededeling door diegene die de link plaatst op dezelfde technische wijze verloopt, namelijk via het internet, moet volgens het Hof eveneens worden nagegaan of het gaat om een mededeling aan een ‘nieuw’ publiek dat de auteur niet voorzien had.

Technische maatregelen

Dit kon volgens het Hof enkel het geval zijn wanneer de auteur technische maatregelen nam (zoals een ‘paywall’ of ‘login’) om te vermijden dat alle mogelijke internetgebruikers het online artikel konden lezen of het filmpje konden bekijken. Indien de auteur geen technische maatregelen nam om ongeoorloofd gebruik van zijn artikel of filmpje tegen te gaan, moet dit volgens het Hof beschouwd worden als een ‘impliciete toestemming’ tot het meedelen van zijn werk aan het publiek, zodat geen bijkomende toestemming vereist is voor het hyperlinken of embedded linken.

Het is bijgevolg duidelijk dat het plaatsen van hyperlinks of embedded links op een website, die verwijzen naar auteursrechtelijk beschermde werken die vrij toegankelijk zijn op het web, geen mededeling aan een nieuw publiek uitmaken. Toestemming van de auteur is daarvoor dus geenszins noodzakelijk. Alleen wanneer de auteursrechtelijk beschermde inhoud niet vrij toegankelijk zou zijn, door technische maatregelen op de oorspronkelijke website (bv. paywall, login…) en deze maatregelen omzeild zouden worden door de hyperlink, is er sprake zijn van een mededeling aan een ‘nieuw’ publiek, die toestemming van de auteur vereist.

B) Hyperlinking en embedded linking van illegale auteursrechtelijk beschermde inhoud

Toch geldt bovenstaande rechtspraak niet steeds onverkort. In de zaak GS Media BV v. Sanoma Media Netherlands BV and Others (C-160/15) stelde zich opnieuw de vraag of het plaatsen van een hyperlink naar auteursrechtelijk beschermde inhoud die vrij toegankelijk is op het web een ‘mededeling aan het publiek’ uitmaakt. Ditmaal echter werd de inhoud zónder toestemming van de auteur op de oorspronkelijke website gepubliceerd. De content had dus niet vrij toegankelijk mogen zijn. 

Individuele beoordeling

Bij het beoordelen van deze zaak herhaalde het Hof van Justitie in eerste instantie de hierboven geciteerde rechtspraak, maar stelde het vervolgens dat ‘een individuele beoordeling’ gemaakt moet worden in elke zaak. Zo argumenteerde het Hof dat wanneer een persoon op zijn website een hyperlink plaatst die verwijst naar inhoud waarvan hij wist of redelijkerwijze behoorde te weten dat deze illegaal was, d.w.z. zonder toestemming van de auteur online werd geplaatst, er alsnog sprake is van een mededeling aan het publiek, die bij gebrek aan toestemming een auteursrechtelijke inbreuk uitmaakt.

Bovendien nam het Hof aan dat een hyperlinker die handelt met een winstoogmerk geacht zal worden kennis te hebben van het illegaal karakter van de beschermde inhoud, zodat er in dat geval toch een mededeling aan het publiek is, die toestemming van de auteur vereist. Het staat de hyperlinker desalniettemin steeds vrij dit vermoeden te weerleggen.

Auteursrechtelijke inbreuk

Mocht u dus overwegen een hyperlink op uw website te plaatsen, die verwijst naar een artikel, foto of filmpje waarvan u weet of behoort te weten dat het illegaal op het internet circuleert, begaat u een auteursrechtelijke inbreuk wanneer u de auteur daarvoor geen toestemming vraagt. Meer nog, zodra u handelt met een winstgevend doel, wordt aangenomen dat u kennis had van het illegaal karakter van het werk, zodat u bij gebreke aan toestemming van de auteur, een auteursrechtelijke inbreuk begaat.  

Synthese

Om na te gaan of toestemming van de auteur noodzakelijk is om via een hyperlink of embedded link te verwijzen naar auteursrechtelijk beschermde inhoud moet dus rekening gehouden worden met een aantal elementen. Deze worden hieronder aan de hand van een pijlenschema weergegeven.

pijlenschema.png

Beslist men tóch geen toestemming te vragen voor het plaatsen van een hyperlink of embedded link waar dit noodzakelijk is, dan begaat men een inbreuk op de rechten van de auteur, die een schadevergoeding rechtvaardigt. Bovendien zal de rechter die de inbreuk vaststelt de inbreukpleger veroordelen tot het verwijderen van de link.

Uitzonderingen

Er mag tot slot evenwel niet vergeten worden dat het recht tot mededeling aan het publiek van de fotograaf aan enkele limitatieve en restrictief te interpreteren uitzonderingen onderworpen is, waardoor er niet steeds sprake is van een inbreuk. Zo kan het linken naar een auteursrechtelijk beschermd werk onder strikte voorwaarden wel toegelaten zijn, wanneer deze mededeling aan het publiek bijvoorbeeld dient ter illustratie van onderwijs.

Zie ook de volgende blogartikelen:

• Linking en embedding geen schending van het auteursrecht
• Hof van Justitie: delen hyperlink kan inbreuk zijn op auteursrechten
• Een foto van het internet op je website plaatsen: kan dat zomaar?